Kamienne Kręgi w Grzybnicy: Tajemniczy cmentarz Gotów

Dawno opuszczone, unikatowe w Polsce – kamienne kręgi w Grzybnicy, stanowią fascynujący zapis kultury i historii starożytnych ludów (Gotów i Gepidów) w okresie Imperium Rzymskiego. Ich historia zasługuje na odpowiednią ochronę i możliwość zwiedzania w naturalnej scenerii.

Rezerwat „Kamienne Kręgi” powstał w 1979 roku na podstawie decyzji Wojewody Koszalińskiego i z aprobatą Ministerstwa Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego, przy wsparciu Ministerstwa Kultury i Sztuki. Za organizację oraz badania odpowiedzialny był Wojewódzki Konserwator Zabytków w Koszalinie. Muzeum w Koszalinie pełni rolę instytucji nadzorującej merytorycznie ten obiekt, natomiast Nadleśnictwo w Bobolicach jest odpowiedzialne za jego zagospodarowanie.

Jak Goci ze Skandynawii znaleźli się na Pomorzu?

Goci, naród wywodzący się z mitycznej wyspy Skandza, wyruszyli w poszukiwaniu nowego kraju, być może zmuszeni przez szybki przyrost naturalny, a może też przyciągnięci fascynującym obrazem potężnego i bogatego Cesarstwa Rzymskiego.

W okresie I i II wieku n.e. kultura wielbarska rozwijała się dynamicznie, zajmując coraz szersze obszary terytorialne. Goci i Gepidowie, germańskie plemiona spokrewnione z Gotami, dominowali na Pomorzu Środkowym, w Krajnie, północnej Wielkopolsce, na Wysoczyźnie Elbląskiej oraz zachodniej części Pojezierza Mazurskiego. Archeolodzy sugerują, że podczas swych wędrówek Goci zajmowali obszary opuszczone, szanując istniejące już społeczności tubylcze.

Jak dojechać do rezerwatu archeologicznego Kamienne Kręgi w Grzybnicy?

Kamienne kręgi są położone w obrębie cmentarzyska usytuowanego na południowym brzegu Radwi w lesie Grzybnickim w odległości 2,5km na północ od Grzybnicy (gmina Kłanino) i 2,5km na wschód od Mostowa (gmina Mostowo) w województwie zachodniopomorskim. 20 km od mojego rodzinnego miasta Koszalina.

• Współrzędne parkingu przy wejściu do rezerwatu: 54.0676, 16.4362
• Współrzędne parkingu 2 kilometry od wejścia do rezerwatu: 54.0572, 16.4193

Mimo, że w bliskiej okolicy cmentarza znajduje się dość dużo znaków informacyjnych warto używać też nawigacji, aby nie przegapić zjazdu.
Miejsce jest przystosowane do odwiedzin turystów. Znajdziemy tam między innymi dwa parkingi. Jeden zaraz po zjeździe z drogi głównej (ok. dwa kilometry od rezerwatu), oraz główny już w lesie. Dodatkowo dla zmęczonych spacerem przygotowane są stoły z ławkami, a nawet toi-toi. Nie wiem czy ktoś go sprząta. Z takich wynalazków korzystam chyba tylko na festiwalach. Wszystko oczywiście dostępne jest bezpłatnie.

Jak zwiedzać cmentarzysko Gotów?

Jestem pewna, że wielu z Was których zainteresowała ta lokalizacja zastanawia się czy tajemnicza moc o której wszyscy mówią rzeczywiście jest wyczuwalna. Otóż – jest! I to bardzo.
Ważny jest jednak kierunek zwiedzania.

Podczas mojej pierwszej wizyty zależało mi na tej mocy. Wcześniej przygotowałam się do wyprawy. W Internecie znalazłam informacje o tym, aby wejść do rezerwatu od wschodu, czyli tak jak przedstawia to powyższa mapka. Mimo, że byłam trochę sceptycznie nastawiona do tego miejsca to poczułam tę energię na własnej skórze.
Zaraz po rozpoczęciu trasy znajdziesz charakterystyczne drzewo (wygląda jak proca) a zaraz za nim to poczujesz. To uczucie jest tak namacalne jakbyś wszedł do wody, bardzo odprężające.

Dalej już poprowadzą was drzewa, które staną się waszym przewodnikiem. Na zdjęciu powyżej widać kierunkowskazy ułatwiające eksploracje rezerwatu. Warto też zrobić zdjęcie mapki na początku drogi. Osobiście pomogła mi ona dotrzeć do Drzewa Czarownic. Bez niej i świadomości istnienia tego drzewa, pewnie bym go nie odnalazła.

Podczas spaceru spotkasz na swojej drodze pięć kamiennych kręgów, dwa kurhany oraz ponad 40 grobów płaskich i bruków.
Groby były zakładane zgodnie z dwoma różnymi obrzędami pogrzebowymi – tradycją pochówku szkieletowego oraz ciałopalnego. To prawdopodobnie wynikało z różnorodności przybyszów, którzy nie stanowili jednolitego narodu, lecz skupiali się w wielu plemionach i rodach, stosując odmienne zwyczaje. Różnice te były również rezultatem zmieniających się okresów historycznych. Rytuał grzebania nietkniętych przez ogień zwłok zaczął się kształtować w początkach naszej ery zastępując tradycję ciałopalenia. Szkoda, wolałabym aby zwyczaj palenia zwłok pozostał z nami na zawsze. Pociesza mnie istnienie w Polsce Lasu Pamięci, mam nadzieję że za X czasu moje prochy będą mogły spocząć w otoczeniu pięknych drzew, ewentualnie w Pacyfiku 😀

Wracając do tematu, ciekawym aspektem jest brak broni czy innych darów w grobach usytuowanych w kręgach, a także ubóstwo zmarłych, pozbawionych ozdób i atrybutów społecznych. To kontrastuje z bogatszym wyposażeniem pochówków spoza kręgów, na sąsiednich cmentarzyskach.